Suç Nedir?
Mehmet Eren Temiz
İnsanların toplumda barış ve huzurla yaşamaları kurallar bütünü olan hukuk sayesinde gerçekleşir. Hukuk düzeninin bir parçasını oluşturan ceza hukuku, suçları ve bunlara karşı uygulanacak cezaları düzenleyerek toplumun huzurunu sağlamaya çalışır. Suç ve ceza kavramları iki farklı yazının konusudur. Bu yazımızda sadece suçun ne olduğunu inceleyeceğiz.
Suç, ceza kanununa aykırı olan ve yapıldığında yine aynı kanunda düzenlenmiş olan yaptırımın verildiği fiil ya da davranıştır. Suçun ve cezanın kanunlarda mutlaka açık ve belirli bir şekilde yazılması gerekir. Böylece vatandaşlar hangi davranışların yasaklandığını bilir ve bunları yapmamaları gerektiğinin farkına varırlar. Söz konusu davranış yasaklanmasına rağmen yapılırsa yani suç işlenirse bunun karşılığında verilecek cezanın ne olacağı da önceden kanunda yazılarak belirtilmiş olur. Buna suçta ve cezada kanunilik ilkesi denilmektedir.
Cezanın ne olduğu başlı başına bir başka yazının konusu olsa da buna kısaca değinmekte yarar görüyoruz çünkü suç ve ceza bir madalyonun iki yüzü gibidir. Ceza kanunlarında hem suç olarak düzenlenen davranış hem de bunun cezası bir arada düzenlenmiştir. Örneğin, Türk Ceza Kanunumuzun 86. maddesinde düzenlenen kasten yaralama suçuna bir göz atalım. İlgili madde şu şekildedir: “Kasten başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” Fark edildiği üzere hem suç olan davranış ayrıntılı olarak düzenlenmiş hem de bu suçun işlenmesi halinde verilecek olan cezaya hemen ardından yer verilmiştir.
Peki, neler suçtur?
Önemle bilinmelidir ki sadece Türk Ceza Kanununda belirtilmiş davranışlar suç olabilir. Burada yazmayanlarsa suç değildir ve yapıldığı takdirde ceza kanununda öngörülmüş cezalarla cezalandırılamaz. Örneğin aralarında sözleşme yapan iki kişiden biri bu sözleşmeye uymazsa bu sözleşmeye aykırılık olarak adlandırılır. Bu durum ceza kanununda düzenlenmediği için suç değildir. Elbette, eğer bu kişiler sözleşmeyi ihlal eden tarafın para ödeyeceğini aralarında öngörmüşlerse ya da bu durum suç olarak tanımlanmamakla birlikte bir kanunda, örneğin borçlar kanununda belirtilmiş ise bu kişi sözleşmeyi ihlal ettiği için para ödeyebilir ancak bu durum suç işlendiği için değil sözleşmeye uyulmadığı içindir. Peki öyleyse neler suçtur? Kasten öldürme, kasten yaralama, işkence ve eziyet, cinsel saldırı, tehdit, şantaj, hırsızlık, hakaret, özel hayatın gizliliğini ihlal, çevrenin kasten kirletilmesi, parada sahtecilik, rüşvet ceza kanunumuzda yapılması yasaklanan davranışlar yani suçlara verebileceğimiz örneklerdendir. Bunun gibi daha pek çok suç düzenlenmiştir.
Suçlar niçin düzenlenmiştir?
Her suçun koruduğu farklı menfaat yani kötü niyetli insanlardan korunması gereken bir tarafı vardır. Korunan bu menfaatlere aykırı davranışlar olduğu zaman da bunlar cezalandırılır. Örneğin yaralama suçunda korunan şey bir başka kişinin vücut bütünlüğüdür. Hırsızlık suçunda korunan şey bir kişinin malvarlığıdır. Bazen daha soyut varlıkların da korunduğu görülmektedir. Hakaret suçunda başka kişilerin onur, şeref ve haysiyeti korunmaktadır (bkz. Kişilik Nedir?). Ya da toplumun huzur ve güvenliğini korumak için bazı davranışlar yasaklanmıştır.
Bütün suçlar cezalandırılır mı?
Öncelikle her suç işleyenin ilgili makamlar tarafından doğrudan cezalandırılmadığı bilinmelidir. Bazı suçlar ilgili makamlar bu suçun işlendiğini öğrenir öğrenmez cezalandırılırken bazı suçlarda ise suçu işleyen, mağdur kişi ya da kişilerin şikayeti yoluyla cezalandırılır. Örneğin kendisine hakaret edilen kişinin şikayeti olmadıkça hakaret eden kişiye ceza verilmesinin bir anlamı yoktur. Bazı durumlarda ise şikayet söz konusu olmasa bile toplumun huzuru ve güvenliği için suçun işlenmesiyle ceza verilebilir. Örneğin hırsızlık suçunda zarar gören kişi şikayetçi olmasa da bu suçu işleyen kişi ilgili makamlar tarafından yine de cezalandırılabilir.
Suçlar ve cezalar kanunlarda belirsizliğe yol açmayacak şekilde düzenlenmeli, hangi suç için hangi ceza öngörülmüşse bu ceza verilmeli, suçluların yargılanması adil olmalıdır. Ceza kanunu maddeleri vatandaşlar tarafından bütün detaylarıyla kolayca bilinebilir olmasa da korunan menfaatlerin başkaları tarafından ihlal edilmemesine özen gösterilmesi gerekmektedir. Ceza kanunları vatandaşların bu bilinçle hareket etmesini sağlayarak toplumda caydırıcı ve önleyici bir görev üstlenmiş olur. Böylece ceza kanunlarının esas amacı olan toplumun huzur ve barış içinde yaşaması da sağlanmış olur.
